Hatay, 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Türkiye’nin en çekişmeli bölgelerinden biri oldu. Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) adayı ve mevcut Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) adayı Mehmet Öntürk’e karşı 3.361 oy farkla (%0,4) seçimi kaybetti. Peki, 2009’dan beri önce AKP, ardından CHP ile Hatay’da belediye başkanlığı yapan, 2014 ve 2019 seçimlerinde rahatça kazanan Savaş, neden bu kez ipi göğüsleyemedi? Bu analizde, Savaş’ın yenilgisinin nedenlerini objektif bir şekilde masaya yatırıyoruz.
1. 6 Şubat Depremlerinin Gölgesi
Hatay, 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli depremlerde en ağır yıkımı yaşayan illerden biri oldu. Resmi verilere göre 24 binden fazla kişi hayatını kaybetti, kent merkezinin %90’ı yok oldu ve 265 binden fazla bina yıkıldı. Deprem karmaşası ve yetki karışıklığı Lütfü Savaş’ın 6 Şubat’tan dezavantajlı çıkmasına sebep oldu.
2. CHP İçindeki Tartışmalar ve Adaylık Krizi
Savaş’ın yeniden aday gösterilmesi, CHP içinde ve Hatay’da tartışmalara yol açtı. CHP, deprem sonrası Savaş’ın adaylığına dair uzun süre tereddüt etti. Parti, anketlerde Savaş’ın hâlâ önde göründüğünü gerekçe göstererek adaylığında ısrar etti. CHP Sözcüsü Deniz Yücel, “Hatay’da büyük acılar yaşandı, ama Savaş gereken fedakârlığı göstermiştir” diyerek destek verdi.
CHP’nin aday tanıtım toplantısında Savaş’ın adının anons edilmemesi ve adaylığının bir süre askıya alındığına dair söylentiler, parti içindeki kararsızlığı gözler önüne serdi. CHP Genel Başkanı Özgür Özel, son anketlerde Savaş ile seçimin kazanılamayabileceği sinyalini verse de, parti sonunda Savaş’la devam kararı aldı. Bu süreç, CHP’nin Hatay’daki örgütlü gücünü zayıflattı ve seçmen nezdinde güven kaybına yol açtı.
3. Muhalefetin Parçalı Yapısı
Hatay’da muhalefet cephesi, 2024 seçimlerinde birleşik bir cephe oluşturamadı. 2019’da Millet İttifakı’nın desteğiyle %55,17 oy alan Savaş, bu kez İYİ Parti, DEM Parti, TİP gibi partilerin kendi adaylarını çıkarması nedeniyle yalnız kaldı. Örneğin, TİP’in eski futbolcu Gökhan Zan’ı aday göstermesi, sol oyları böldü. Zan, TİP tarafından adaylıktan çekilse de bağımsız olarak %2,01 oy aldı (15.688 oy), bu da yakın geçen seçimde kritik bir fark yarattı.
Ayrıca, DEM Parti ve diğer muhalif partilerin kendi adaylarıyla seçime girmesi, CHP’nin potansiyel ittifak oylarını eritti. Bazı Hataylılar, AKP’nin kazanması halinde demografik ve kültürel yapının değişeceği endişesiyle CHP’ye yönelse de, bu destek Savaş’ın kazanması için yeterli olmadı.
4. AKP’nin Stratejik Hamleleri
AKP adayı Mehmet Öntürk, Hatay’da iktidarın kaynaklarını ve merkezi hükümetin desteğini arkasına alarak etkili bir kampanya yürüttü. Deprem sonrası Hatay’ın yeniden inşa sürecinde hükümetin sunduğu projeler, bazı seçmenlerde “AKP daha fazla kaynak getirebilir” algısı yarattı. Hatay halkı, “İktidar kazanırsa kente hizmet gelebilir” diyerek AKP’ye eğilim gösterdi.
AKP ilçelerde güçlü bir kampanya yürüttü. Öntürk’ün mazbatayı almasıyla AKP, Hatay’da 15 yıl aradan sonra büyükşehir belediyesini geri kazandı.
5. Seçmen Göçü ve Demografik Değişim
Deprem sonrası Hatay’dan 560 bin kişinin göç etmesi, seçmen profilini değiştirdi. Antakya Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Hikmet Çinçin, bu göçün demografik yapıyı bozabileceği uyarısında bulundu. Göç eden seçmenlerin yerine gelen yeni nüfus ve sandığa gitmeyen genç seçmenler, Savaş’ın geleneksel oy tabanını zayıflattı.
Sonuç: Bir Kayıp Hikâyesi
Lütfü Savaş’ın 2024 seçimlerindeki yenilgisi, tek bir nedene bağlanamaz. 6 Şubat depremlerinin yarattığı travma, CHP’nin adaylık sürecindeki kararsızlıkları, muhalefetin parçalı yapısı, AKP’nin stratejik kampanyası, Savaş’ın zedelenen imajı ve demografik değişimler, bu sonucu şekillendirdi. Hataylılar, deprem sonrası yeniden inşa umuduyla sandıkta yeni bir yön aradı. Mehmet Öntürk’ün zaferi, Hatay’ın siyasi dengelerinin ne kadar hassas olduğunu bir kez daha gösterdi.
